Uitdroging baby of peuter: hoe herken en voorkom je het?

Wat is uitdroging?

Bij uitdroging – door artsen ook wel dehydratatie genoemd – is er onvoldoende water in het lichaam aanwezig. Je kind verliest meer vocht dan hij binnenkrijgt. Samen met het vocht raakt je kleine ook zouten en andere belangrijke voedingsstoffen kwijt.

Als dit onvoldoende aangevuld wordt, kan dat voor problemen zorgen. Een lager vochtgehalte zorgt voor minder vocht in de bloedvaten. Dit kan een lage bloeddruk veroorzaken. In ernstige gevallen heeft dit shock, bewusteloosheid of zelfs een coma tot gevolg. Oorzaken van uitdroging zijn:

• Diarree (meer dan zes keer per dag waterdunne ontlasting)
• Overgeven
• Overmatig zweten, door koorts of warmte
• Te weinig drinken, bijvoorbeeld omdat je baby zich ziek voelt of pijn heeft bij het slikken

Uitdroging baby en kind

Hoe jonger je kind is, hoe sneller hij uitgedroogd raakt. Je baby heeft relatief gezien meer vocht nodig dan een ouder kind of een volwassene. Dit komt onder andere doordat een groter percentage van zijn lichaam uit vocht bestaat. Anders dan bij volwassenen heeft je baby een relatief groot lichaamsoppervlak in relatie tot zijn gewicht. Dat betekent een groter oppervlak waarlangs vocht kan verdampen. Hij verliest dus meer vocht door verdamping.

Baby’s kunnen al binnen 24 uur uitdrogen. Kinderen jonger dan 3 maanden zijn het meest gevoelig hiervoor. Oudere kinderen kunnen binnen twee tot drie dagen uitgedroogd raken. Is je kind ziek? Dan is het belangrijk om alert te zijn op eventuele uitdrogingsverschijnselen.

Symptomen van uitdroging bij je baby of kind

Je kan uitdroging herkennen aan de volgende symptomen:

• Lusteloosheid
• Snelle ademhaling
• Niet of weinig plassen (na een halve dag geen natte luier)
• De helft minder drinken dan normaal
• Hoge hartslag
• Droge mond en lippen
• Koude armen en benen
• Diepliggende ogen
• Huilen zonder tranen (als je kind al met tranen huilt)
• Een grauwe huidskleur
• Een ingevallen fontanel
• Minder elastische huid (als je een huidplooitje optilt, blijft deze ‘staan’)

Drinkt je kind goed, plast hij regelmatig, kwijlt hij en stapt hij vrolijk rond? Dan hoef je je geen zorgen te maken om uitdroging.

Hoe voorkom je uitdroging bij je baby of kind?

Om uitdroging te voorkomen, is het belangrijk dat je kind voldoende vocht binnenkrijgt. Hoe weet je of je kind voldoende drinkt?

Vochtbehoefte baby tot 1 jaar oud

De dagelijkse vochtbehoefte van kinderen tot 12 maanden lees je in onderstaande tabel. Let op: dit is een richtlijn. Sommige kinderen drinken minder, andere kinderen hebben behoefte aan meer. Zolang je kind geen tekenen van uitdroging vertoont, hoef je je geen zorgen te maken. Neem bij twijfel contact op met je huisarts.

Voorbeeld: een baby van 6 maanden en 7,5 kg heeft ongeveer 975 ml vocht nodig (7,5 x 130 = 975).

Vochtbehoefte kind vanaf 1 jaar

Is je kind ouder dan 1 jaar of weegt hij 10 kg of meer? Dan heeft hij zo’n 1 tot 1,5 liter vocht per dag nodig. Ook hier geldt dat het ene kind een grotere vochtbehoefte heeft dan het andere. Let op uitdrogingsverschijnselen en neem bij twijfel contact op met je huisarts.

Wanneer neem je contact op met de huisarts?

Omdat uitdroging in korte tijd gevaarlijk kan worden, kan je het beste tijdig je arts raadplegen. Is je zieke kind suf of krijg je hem niet makkelijk wakker? Bel dan direct met de huisarts of huisartsenpost.

Neem ook contact op met de huisarts als je bovenstaande tekenen van uitdroging bij je kind ziet. In onderstaande gevallen is de kans op uitdroging groter. Wees extra alert als je kind:

• Vaker dan zes keer per dag waterdunne diarree heeft
• Diarree en koorts heeft
• Diarree heeft en moet overgeven
• Diarree heeft en slecht drinkt

Diagnose en behandeling

Om te kijken of je kind uitgedroogd is, onderzoekt de arts het bewustzijn, gewicht en de ademhaling van je kind. Ook let hij of zij op de vochtigheid van de huid, slijmvliezen, fontanel en ogen van je kleine. Als de arts uitdroging vermoedt, wordt extra onderzoek gedaan. Het bloed en de urine van je kind worden dan onderzocht.

ORS

Bij milde uitdroging adviseert de arts om je kind ORS (Orale Rehydratie Solutie) te geven. ORS is een mengsel van zouten en druivensuiker dat je oplost in water. De zouten en suikers zorgen ervoor dat het lichaam vocht beter opneemt en vasthoudt. Hierdoor kan het tekort aan vocht, zouten en suikers bij je kind aangevuld worden.

Opname

Is de uitdroging bij je kind ernstiger? Dan kan een ziekenhuisopname nodig zijn. Je kind krijgt dan extra vocht toegediend via een infuus of maagsonde. Ook worden regelmatig controles gedaan van zijn hartslag, bloeddruk en ademhaling om hem goed in de gaten te houden.

Tips om uitdroging te voorkomen

Heb je het idee dat je kind risico loopt op uitdroging? Of wil je kind niet drinken? Om ervoor te zorgen dat je kleine toch genoeg vocht binnenkrijgt, kan je de volgende dingen doen.

• Zorg voor extra vocht. Geef je kind tijdelijk verdunde melk of extra lauw water te drinken. Soms heeft je kind moeite met het drinken van melk, bijvoorbeeld door misselijkheid. Door hem verdunde melk of water te laten drinken, krijgt hij toch wat extra vocht binnen.
• Overweeg paracetamol. Bij koorts of pijn kan je je kleine paracetamol geven. Hierdoor voelt je kind zich meestal snel beter. Vaak gaat het drinken dan makkelijker.
• Geef je kind ORS. Voor baby’s en kinderen t/m 6 jaar is er een speciale juniorvariant. Je koopt het zonder recept bij de drogist of apotheek. Lees voor gebruik even de bijsluiter.
• Zoek naar alternatieven voor drinken. Door je kind ijsjes of vochtrijk fruit zoals watermeloen of sinaasappel te geven, krijgt hij toch vocht binnen. Je kan verantwoorde ijsjes maken door vochtrijk fruit te pureren en in ijsvormpjes in te vriezen. Knijpfruit of water met siroop kan ook.
• Geef je kind regelmatig kleine slokjes. Bied bijvoorbeeld ieder kwartier een paar slokjes aan. Het kan helpen om hierbij te kiezen voor drinken dat je kind lekker vindt, zoals appelsap of ranja. Geef je borstvoeding? Dan kan je je kleine wat vaker aanleggen.