Vaginale spataderen: wat zijn het en wat kan je doen?

Wat zijn vaginale spataderen?

Vaginale spataderen zijn opgezwollen aderen op je binnenste of buitenste schaamlippen. Ook kunnen de spataderen voorkomen bij je bekken. Deze zijn soms zichtbaar als opgezwollen bloedvaten in je liezen. Ongeveer 20 procent van de vrouwen krijgt tijdens de zwangerschap last van vaginale spataderen. Meestal ontstaan ze in het tweede of derde trimester.

Spataderen op je schaamlippen zijn vervelend, maar niet gevaarlijk. Ze kunnen geen kwaad voor jouw gezondheid of die van je baby. Heb je erg veel last van spataderen of denk je dat ze ontstoken zijn? Neem dan contact op met je gynaecoloog, vroedvrouw of huisarts, zodat deze ernaar kan kijken.

Kenmerken van vaginale spataderen

Je herkent vaginale spataderen aan de volgende klachten:

• Een drukkend, zwaar gevoel bij je schaamlippen
• Opgezwollen schaamlippen
• Jeukende schaamlippen
• Pijn tijdens het plassen, wandelen, fietsen, zitten of vrijen
• Bobbels en opgezette plekken in je schaamstreek
• Bij spataderen rond je bekken: buikpijn en bekkenklachten

De kans op vaginale spataderen is groter als je al eerder zwanger bent geweest. Ook kan je sneller spataderen krijgen als het in je familie voorkomt of als je tijdens je werk veel staat of zit.

De oorzaak van vaginale spataderen

Vaginale spataderen ontstaan als de klepjes in je aderen niet goed werken. Vanuit je hart stroomt er zuurstofrijk bloed naar je lichaamsdelen. Zuurstofarm bloed stroomt via je aderen weer terug naar je hart. De klepjes in je bloedvaten zorgen ervoor dat het bloed niet de verkeerde kant op stroomt.

Tijdens je zwangerschap worden de wanden van je aderen slapper door het hormoon progesteron. Daarnaast veroorzaakt de groei van je baarmoeder en je baby meer druk op je onderlichaam. Hierdoor moeten dat de aderen rondom je vagina en bekken harder werken om het bloed terug te laten stromen.

Door het harde werken kunnen de aderklepjes beschadigen. Het zuurstofarme bloed kan dan minder goed terugstromen. Dit zorgt ervoor dat er meer bloed door je aderen stroomt. Ze worden wijder en zwellen op en kunnen spataderen worden.

Ook op je benen kunnen zo spataderen ontstaan.

Wat te doen tegen spataderen op je schaamlippen?

Spataderen rondom je vagina kunnen voor een vervelend gevoel zorgen en kunnen zelfs pijn doen. Je kan ze helaas niet voorkomen. Wel kan je de klachten minder maken met de volgende tips:

• Houd een koud washandje tegen de pijnlijke plek. Een koud washandje kan het ongemak van spataderen op je schaamlippen minder erg maken. Ook een ijskompres kan hierbij helpen. Deze maak je door een bevroren maandverband in een washandje of handdoek te doen.
• Voorkom lang staan of zitten. Lang staan of zitten kan de klachten van vaginale spataderen erger maken. Verander dus regelmatig van houding en probeer zo vaak mogelijk even te staan of een wandeling te maken.
• Ga met je benen omhoog zitten. Met je benen omhoog zitten heb je een betere doorbloeding in je lichaam. Leg bijvoorbeeld een kussen onder je matras of gebruik een venenkussen. Dit kussen is speciaal gemaakt om de klachten van spataderen minder te maken.
• Draag ondersteunend ondergoed. Compressie-ondergoed is elastisch ondergoed dat strak om je lichaam zit. Het kan de zwelling minder maken en zorgt voor een betere doorbloeding.
• Probeer minder te bukken, tillen en hurken. Wanneer je bukt of op je hurken zit, komt er meer druk op je bekken en vagina te staan. De klachten kunnen dan erger worden. Ook tillen kan voor meer ongemak zorgen. Probeer dit daarom minder te doen.
• Pas je manier van vrijen aan. Met vaginale spataderen kan je gewoon vrijen. Ze kunnen er niet door groeien of knappen. Wel kan het tegen de pijn helpen om een ander standje te proberen of op een ander tijdstip te vrijen. Veel vrouwen hebben ’s ochtends minder last van hun spataderen.
• Pas je fietszadel aan. Fietsen is een goede manier om de klachten van spataderen tegen te gaan. Doet zitten op een zadel pijn? Doe er dan een hoesje van schapenvacht omheen of koop een rond dameszadel.

Vaginale spataderen en bevallen

Als je last hebt van vaginale spataderen kan het handig zijn om alvast na te denken over je bevalhouding en hier met je gynaecoloog of vroedvrouw over te praten. Bevallen op een baarkruk zorgt bijvoorbeeld voor extra druk op de spataderen, waardoor de klachten erger kunnen worden. Bevallen in bad zorgt juist voor minder druk. Dit kan de klachten van vaginale spataderen tijdens je bevalling minder maken.

Vaginale spataderen zijn geen reden voor een keizersnede.

Behandelen van spataderen

Meestal gaan vaginale spataderen na je bevalling vanzelf weg. Een behandeling is dan niet nodig. Blijf je er toch last van houden? Dan zijn er vanaf een half jaar na de bevalling verschillende behandelingen mogelijk, zoals lasertherapie en het dichtspuiten van de aderen. Je huisarts kan je meer over deze behandelingen vertellen.