Uitscheuren tijdens de bevalling

In het kort

Uitscheuren tijdens de bevalling klinkt voor veel vrouwen als een horrorverhaal. Wees gerust: uitscheuren tijdens de bevalling betekent vaak niet meer dan dat er een scheurtje ontstaat tijdens de bevalling. Zo’n scheurtje wordt ook wel een ruptuur genoemd.

Rupturen zijn er in verschillende vormen. Van een klein scheurtje in de schaamlippen tot een totaalruptuur. Een totaalruptuur is erg vervelend en pijnlijk, maar komt gelukkig weinig voor en geneest vaak goed.

Hoe komt het dat je uitscheurt?

Tijdens de bevalling komt je kindje langs je bekken, je vagina en de spieren en huid van je bekkenbodem. Wanneer je begint met persen, rekken de spieren en de huid van je bekkenbodem stukje bij beetje op. Hierdoor is er genoeg ruimte voor je kindje om erdoorheen te kunnen. Tijdens dit proces kunnen scheurtjes ontstaan. Dit is het ‘uitscheuren’.

Uitscheuren voorkomen

Helaas kan je uitscheuren niet helemaal tegenhouden. Je vroedvrouw of gynaecoloog let tijdens de bevalling goed op de huid van je vagina en leidt het hoofdje van je kindje zo voorzichtig mogelijk door je vagina-uitgang naar buiten. Op deze manier probeert ze het risico op uitscheuren kleiner te maken Wanneer het proces te snel gaat, word je gevraagd om te puffen. Met puffen geef je de huid even rust en voorkom je dat je huid te snel oprekt en dus inscheurt.

Je vroedvrouw of gynaecoloog bekijkt ook of het verstandig is om de vagina in te knippen, ook wel episiotomie genoemd. Het voordeel van een knip is dat deze niet verder uit kan scheuren. Hierdoor is de kans op een totaalruptuur kleiner.

Perineum massage

Een perineum massage is een massagetechniek waarbij je met je vingers langzaam het perineum oprekt. Om de kans dat je uitscheurt kleiner te maken, kan je zelf tijdens je derde trimester starten met deze massage. Dit vraagt wat oefening, maar heeft een aantal voordelen.

• Het perineum wordt soepeler waardoor de kans op scheuren of een knip kleiner is.
• Je voelt mogelijk minder pijn tijdens en na de bevalling.
• Het maakt de kans op urineverlies na de bevalling kleiner.
• Je went aan het branderige drukgevoel. Daardoor ben je tijdens je bevalling hierop voorbereid.

Met wetenschappelijk onderzoek is nog niet helemaal bewezen dat een perineum massage werkt. Toch zijn er aanwijzingen uit onderzoek dat het de kans op uitscheuren of een knip kleiner maakt. Wil je het uitproberen? Lees hier hoe je jezelf een perineum massage kan geven >>

Verschillende soorten rupturen

Tijdens de bevalling kunnen verschillende rupturen ontstaan. De meest voorkomende vorm is de perineumruptuur. Daarnaast bestaan nog de vaginaruptuur, de labiaruptuur, de clitorisruptuur en de cervixruptuur.

De perineumruptuur

Bij een perineumruptuur ontstaat er een scheurtje in het perineum: het gebied tussen de vulva en de anus. Perineumrupturen komen voor in verschillende gradaties.

• Eerstegraads ruptuur
  Bij een eerstegraads ruptuur scheurt alleen de huid en het slijmvlies van het perineum in. Je verliest vaak weinig bloed en het inscheuren doet bijna geen pijn. Een eerstegraads ruptuur hoeft niet altijd gehecht te worden, maar wanneer het hevig(er) bloedt, is hechten noodzakelijk om het bloeden te stoppen en het scheurtje mooi te laten genezen. Een eerstegraads ruptuur komt voor bij ongeveer 3 op de 10 vrouwen.
• Tweedegraads ruptuur
  Bij een tweedegraads ruptuur zijn de huid van het perineum en de bekkenbodemspieren (het slijmvlies van de vagina, het onderliggende bindweefsel en het spierweefsel) ingescheurd. Na een tweedegraads ruptuur moet je altijd in- en uitwendig gehecht worden. Tweedegraads rupturen komen iets minder vaak voor dan eerstegraads rupturen: bij ongeveer 1 op de 10 vrouwen.
• Derdegraads ruptuur / (sub)totaalruptuur
  Bij een derdegraads ruptuur zijn het perineum, de bekkenbodemspieren en de kringspier van de anus gedeeltelijk (subtotaalruptuur) of geheel (totaalruptuur) uitgescheurd. Hechten is hierbij altijd noodzakelijk en gebeurt meestal onder verdoving in de operatiekamer. Nadat de ruptuur gehecht is, blijft de wond de eerste paar dagen pijnlijk. De meeste vrouwen herstellen volledig en kunnen bij een volgende zwangerschap gewoon weer vaginaal bevallen. Meestal duurt het herstel 4 tot 6 weken, maar dit kan oplopen tot een half jaar. Een derdegraads ruptuur komt voor bij ongeveer 2 op de 100 vrouwen.

De vaginaruptuur

Bij een vaginaruptuur scheur je in aan de binnenkant van je vagina. Het is aan de buitenkant dus niet zichtbaar. Ook vaginarupturen komen voor in verschillende gradaties. Of je gehecht moet worden is afhankelijk van de gradatie. Wanneer het erg bloedt, moet er in ieder geval gehecht worden.

De labiaruptuur

Bij een labiaruptuur ontstaat een klein scheurtje aan de binnen- en/of de buitenkant van de kleine schaamlippen. Het hoeft niet altijd gehecht te worden, maar dit is vaak beter om een branderig gevoel bij het plassen te voorkomen. Een labiaruptuur geneest meestal erg snel: na 3 tot 4 dagen hoor je er geen last meer van te hebben.

De clitorisruptuur

Een clitorisruptuur komt heel weinig voor. Het moet altijd gehecht worden, wat flink kan bloeden en erg pijnlijk is. Bij een clitorisruptuur kan ook de urinebuis inscheuren. Wanneer dit gebeurt, moet ook de urinebuis gehecht worden.

De Cervixruptuur

Een cervixruptuur is een scheur in de baarmoedermond. Het komt vaker voor bij kunstbevallingen met een verlostang of een vacuümpomp, maar het kan ook ontstaan wanneer een vrouw hevig meeperst bij onvolledige ontsluiting. Een cervixruptuur moet altijd zo snel mogelijk gehecht worden.

Hechtingen na een ruptuur

Niet alle rupturen hoeven gehecht te worden. Wanneer dit wel nodig is, wordt dit meestal gedaan met oplosbare hechtingen. Deze hechtingen vallen vanzelf uit wanneer de wond genezen is. Meestal is dit binnen 10 dagen. Wanneer de arts geen oplosbare hechtingen gebruikt, worden de hechtingen tussen de vijfde en achtste dag na de bevalling verwijderd.

Meestal onschuldig

Uitscheuren houdt dus in dat er een scheurtje/ruptuur ontstaat tijdens de bevalling. Meestal is dit onschuldig, maar het kan ook erg vervelend en pijnlijk zijn. Blijf je angstig voor uitscheuren? Bespreek dit dan met je vroedvrouw of gynaecoloog.