Oorontsteking bij je baby: wat te doen?

Wat is een oorontsteking?

Een oorontsteking, in medische termen otitis media genoemd, is een ontsteking van het oor die gepaard gaat met hevige oorpijn, je niet goed voelen, koorts en (tijdelijk) gehoorverlies. Als we het in de volksmond over een oorontsteking hebben, gaat het meestal om een ontsteking van het middelste gedeelte van het oor, een middenoorontsteking. Om te begrijpen hoe dit zit, volgt een klein lesje anatomie.

Anatomie oor

Het oor is op te delen in drie verschillende gedeeltes:

Vaak ontstaat een middenoorontsteking door een verkoudheid. De buis van Eustachius speelt hierbij een belangrijk rol, omdat deze de middenoorholte verbindt met de neus-keelholte. Bij een ontsteking van het oor hoopt zich vocht en pus op in de middenoorholte. Dit geeft druk op het trommelvlies en veroorzaakt oorpijn.

Acute oorontsteking en loopoor

Dokters maken bij een oorontsteking onderscheid tussen twee vormen, die in elkaar kunnen overgaan:

• Acute middenoorontsteking (otitis media acuta). De ontsteking ontstaat plotseling (acuut) en gaat gepaard met algemeen ziekzijn, koorts en pijn.
• Loopoor (otitis media met effusie). Er loopt ontstekingsvocht uit het oor naar buiten, maar er zijn geen tekenen van een acute infectie. Je kindje voelt zich niet ziek. Het vocht komt uit het middenoor, doordat een gaatje in het trommelvlies is ontstaan. Er kan ook wat bloed bij het vocht zitten. Dit is niet erg.

Soms leidt een acute oorontsteking tot een loopoor, omdat het trommelvlies scheurt. De oorpijn verdwijnt dan ineens, doordat de druk op het trommelvlies daalt. Het lopen van vocht stopt meestal vanzelf binnen een week en het scheurtje in het trommelvlies herstelt zich ook uit zichzelf. Komt er na een week nog vocht uit het oor, ga dan even naar de huisarts.

Hoe ontstaat een oorontsteking bij je baby?

Een ontstoken oor bij je baby begint vaak met een verkoudheid, veroorzaakt door een virus. De slijmvliezen zwellen op en worden gevoeliger voor andere ziekteverwekkers, zoals bacteriën.

De buis van Eustachius is bij baby’s en jonge kinderen korter en loopt horizontaler dan op latere leeftijd. Hierdoor hoopt pus en vocht zich makkelijk op en raakt de buis verstopt. Dit is een fijne broedplaats voor bacteriën. Zo kan vanuit een verkoudheid gemakkelijk een bacteriële infectie van het middenoor ontstaan.

Symptomen oorontsteking

Klachten die bij een oorontsteking vaak voorkomen zijn:

• Hevige oorpijn
• Een loopoor
• Koorts
• Algemeen ziekzijn
• Klachten van (neus)verkoudheid (hoesten, neusverkouden, keelpijn)
• Tijdelijke slechthorendheid
• Prikkelbaarheid
• Nachtelijke onrust

Bij je baby is een oorontsteking moeilijk te herkennen. Hij kan nog niet goed aangeven waar hij pijn heeft. Misschien grijpt hij naar zijn oortjes, maar dit kan ook op vermoeidheid wijzen. Raakt je baby erg overstuur als je hem neerlegt of huilt hij veel tijdens de borstvoeding of het drinken uit de fles, dan kan dit een aanwijzing voor een oorontsteking zijn. Als je baby plat ligt en zuigt, wordt de druk in het oor hoger en kan de pijn verergeren. Een ontsteking van het oor kan zich bij je baby ook uiten in maag-darmklachten, zoals diarree en overgeven.

Door de ophoping van vocht achter het trommelvlies kan je kindje tot enkele weken na de oorontsteking slechter horen. Dit verdwijnt meestal vanzelf in de loop van een aantal weken tot maanden.

Is oorontsteking besmettelijk?

Als je baby een oorontsteking heeft, betekent dit niet dat hij deze makkelijk aan anderen doorgeeft. De oorontsteking op zich is niet besmettelijk. Wel is het virus dat de ontsteking veroorzaakt besmettelijk, zoals dat voor elk verkoudheidsvirus geldt.

Diagnose

Denk je dat je baby een ontstoken oor heeft, dan is het verstandig om even naar de huisarts te gaan. Deze luistert naar jullie verhaal en kijkt met een speciaal oorlampje in de oren van je kindje. Aan de trommelvliezen kan hij of zij zien of je kindje een oorontsteking heeft. Aanvullende onderzoeken, zoals bloedonderzoek, zijn over het algemeen niet nodig.

Behandeling oorontsteking

Een oorontsteking is meestal niet gevaarlijk en geeft bijna nooit blijvende problemen. Meestal gaat het vanzelf over binnen een aantal dagen. Bij je baby kan het wat langer duren.

Omdat je kindje hevige pijn kan hebben, is het belangrijk om de pijnklachten te behandelen. Paracetamol (in zetpilvorm) verlicht de pijn meestal goed. Neusdruppels worden ook wel eens gebruikt, maar hiervan is nooit wetenschappelijk bewezen dat het helpt bij een oorontsteking. Dit wordt dan ook niet geadviseerd.

Behandeling met antibiotica is bij de meeste kindjes gelukkig niet nodig. Ruim 80% van de kinderen met een acute oorontsteking heeft, zonder antibiotica, na twee tot drie dagen geen klachten meer. Er zijn een aantal situaties waarin je huisarts wel kiest voor antibiotica, bijvoorbeeld wanneer je kindje jonger is dan 6 maanden, jonger is dan 2 jaar én aan beide kanten een oorontsteking heeft of als je kleine erg ziek is door de ontsteking in zijn oor.

In zeldzame gevallen kan de infectie zich verspreiden naar het buitenoor of zelfs naar het bot achter het oor of de hersenen. Daarom is het altijd goed om langs de huisarts te gaan wanneer je baby ziek is en je vermoedt dat een oorontsteking de oorzaak kan zijn. Heeft je baby een loopoor, dan schrijft de huisarts soms oordruppels voor.

Hoe gaat het verder na een oorontsteking?

Een oorontsteking kan vaak terugkomen. Zeker wanneer je kindje het de eerste keer voor zijn eerste verjaardag krijgt, is de kans groter dat het terugkomt. Als je kleine vaak een oorontsteking heeft, kan dit leiden tot (tijdelijke) slechthorendheid en gehoorschade.

Buisjes

Heeft je kindje vaker dan drie keer per half jaar of vier keer per jaar een oorontsteking, dan is dat een goede reden om verwezen te worden naar een KNO-arts. Deze kan samen met jullie kijken of je baby in aanmerking komt voor trommelvliesbuisjes.

Deze minuscule buisjes worden in het trommelvlies geplaatst en houden het trommelvlies open. Zo kan pus en vocht van een ontsteking makkelijk weglopen en ontstaat er geen hoge druk op het trommelvlies. Dit voorkomt pijnklachten. Ook hoort je kleine meestal 6 tot 9 maanden iets beter dankzij de trommelvliesbuisjes. Na een half jaar tot een jaar worden de meeste buisjes vanzelf uitgestoten. Het gaatje groeit dan bijna altijd vanzelf weer dicht.

Tips bij een oorontsteking

Er zijn een aantal dingen goed om in de gaten te houden als je kindje een oorontsteking heeft:

• Voldoende drinken. Door de pijn en de koorts die bij een oorontsteking voorkomen, drinkt je kindje misschien minder goed. Probeer regelmatig kleine beetjes aan te bieden en let op tekenen van uitdroging.
• Geen verbetering. Als er binnen drie dagen geen verbetering van de pijn en koorts is, kan je het beste even je huisarts bellen. Wordt je kindje zieker in plaats van beter, dan is dit ook verstandig om te doen.
• Aanhoudend loopoor. Heeft je baby een loopoor en is dit na een week nog niet over, laat dan ook de huisarts even naar het oor van je kindje kijken.
• Pijnstilling. Geef je je baby paracetamol om de pijn te verlichten, let er dan goed op dat hij de juiste dosering krijgt. Een te lage dosering kan onvoldoende werken en een te hoge dosering wil je natuurlijk helemaal vermijden.