Tienerzwangerschap: wat te doen als je jong zwanger bent

Wat is een tienerzwangerschap?

Wanneer een meisje onder de 20 jaar zwanger wordt, spreken we van een tienerzwangerschap. Vaak is een tienerzwangerschap ongepland. De zwangerschap verloopt over het algemeen zoals elke andere. Tienermoeders krijgen met dezelfde dingen te maken als alle andere moeders.

Wel zijn er extra factoren die meespelen. Zo heb je als tiener meestal nog geen eigen woonruimte en ga je nog naar school. Ook heb je als tienermoeder een groter risico op financiële problemen. Daarom brengt een tienerzwangerschap vaak veel extra twijfel en zorgen met zich mee.

Medische risico’s van een tienerzwangerschap

In principe is een tienerzwangerschap niet anders dan bij een volwassene. Je moet goed letten op je gezondheid. Dat betekent gezond eten, foliumzuur slikken, stoppen met roken en geen alcohol drinken zolang je in verwachting bent. In de praktijk blijkt dat zwangere tieners niet altijd hun levensstijl aanpassen, wat gezondheidsrisico’s voor de baby kan opleveren.

Wanneer je zwanger wordt binnen twee jaar na je eerste menstruatie, loop je een iets hoger risico op een vroeggeboorte. Dit risico neemt af naarmate je langer regelmatig menstrueert. Doordat te vroeg geboren kindjes vaak een lager geboortegewicht hebben, is dit ook een complicatie die vaker voorkomt bij een tienerzwangerschap.

Hoe vertel je je omgeving over je zwangerschap

Hoewel het erg lastig kan zijn, is het toch belangrijk om de zwangerschap niet te verbergen. Ga in ieder geval naar je huisarts zodra je vermoedt dat je in verwachting bent. Artsen hebben geheimhoudingsplicht. Je hoeft dus niet bang te zijn dat je ouders er zo achter komen.

Het is belangrijk voor jouw gezondheid en die van je baby dat je regelmatig onderzocht wordt door de gynaecoloog. Ook als je voor een abortus wil kiezen, is het goed om naar de gynaecoloog te gaan. Het is namelijk belangrijk om vast te stellen hoe lang je al zwanger bent.

Uiteindelijk kan je een zwangerschap niet verborgen houden. Probeer erover te praten, dat helpt ook om de emoties die erbij horen te verwerken. Als je het heel moeilijk vindt om het je ouders of anderen (zoals de vader van het kind) te vertellen, schrijf ze dan een brief. Bedenk dat de eerste reactie niet altijd de blijvende reactie zal zijn. Veel ouders schrikken in de eerste instantie, maar ze kunnen later zeker nog bijdraaien.

Wat zijn je mogelijkheden?

Je hebt als zwangere tiener verschillende mogelijkheden om met de zwangerschap om te gaan. Welke mogelijkheid voor jou het beste is, is afhankelijk van je persoonlijke situatie. Het is meestal niet makkelijk om een keuze te maken tussen deze mogelijkheden.

Er komt ineens veel verantwoordelijkheid op je af, wat je bang kan maken. De reacties van anderen, zoals je ouders of de vader van het kind kunnen het je extra lastig maken. Het is belangrijk dat je zelf achter de keuze staat die je maakt. Je kan hierover praten met je huisarts of een hulpverlener van het Fiom. Die laatste heeft ook een online keuzehulp.

Abortus

Een abortus betekent dat je je zwangerschap voortijdig afbreekt. In België is een abortus wettelijk toegestaan tot 12 weken zwangerschap. Dit geldt enkel voor abortus om psycho-sociale redenen. Op abortus om medische redenen staat geen maximumtermijn.

Over het algemeen zal de abortus plaatsvinden in een ziekenhuis of abortuscentrum. Hier voer je eerst een gesprek met een medewerker. Die legt je uit wat er gaat gebeuren. Je hebt de gelegenheid om eventuele twijfels te bespreken. Daarna heb je zes dagen verplichte bedenktijd voordat de abortus wordt uitgevoerd.

Overweeg je een abortus, dan is het dus belangrijk om zo snel mogelijk te weten hoe lang je al zwanger bent. De gynaecoloog kan je daarbij helpen. Je hebt in België geen toestemming nodig als minderjarige. De wet gaat ervauit dat je ook als minderjarige de beslissing zelf kan maken. Je hoeft dus in principe je ouders niet in te lichten dat je zwanger bent als je dat echt niet wil. Alleen als je je abortus laat uitvoeren onder algemene verdoving, moeten je ouders toestemming geven voor de verdoving. Bij abortus met alleen plaatselijke verdoving is dit niet nodig.

Er zijn verschillende methoden van abortus:

Het kind opgeven ter adoptie

Als je geen abortus wil, maar ook niet denkt je kindje zelf op te kunnen voeden, kan je erover nadenken de baby af te staan ter adoptie. Alle juridische banden tussen jou en het kind worden dan verbroken. Het kind krijgt de achternaam van zijn adoptieouders en wordt ook door hen opgevoed.

Afhankelijk van het soort adoptie, heb je meestal weinig tot geen contact meer met je kindje. In sommige gevallen kan je wel informatie over je kindje ontvangen. Dit kan via het adoptiehuis. Er worden nooit identiteits- of adresgegevens doorgegeven.

Het kind in een pleeggezin plaatsen

Denk je dat je op latere leeftijd wel de zorg voor je kleine op je kan en wil nemen? Dan kan een pleeggezin een mogelijkheid zijn. Zij nemen het kindje tijdelijk op. Jij mag dan nog steeds contact hebben. Als je op latere leeftijd de voogdij terug wil, is het mogelijk om dat aan te vragen.

De baby houden

Je kan er ook voor kiezen om je kindje zelf op te voeden. Ook als je minderjarig bent, krijg je zelf het ouderlijk gezag over jouw kind.

Wat moet je regelen voordat je baby komt?

Kies je ervoor om je kindje te houden, dan kom je voor de volgende stap te staan. Er komen veel emoties bij kijken en je moet veel regelen. Met de checklist zwangerschap ben je goed voorbereid op je bevalling en je kraamtijd.

Als tienermoeder heb je daarnaast vaak nog te maken met school. Je bent leerplichtig tot je 18 jaar bent. Het is verstandig om te proberen je opleiding af te maken, zodat je later betere jobmogelijkheden hebt om je kindje te onderhouden. Sommige scholen hebben een speciaal protocol om uitval van zwangere tieners te voorkomen. Praat hierover met je leerkacht of studiebegeleider.

Als je financiële problemen hebt, is het ook verstandig om hiermee aan de slag te gaan voor de baby er is.

Heb je een plek nodig om te wonen, omdat je niet bij je ouders kan of wil blijven? Dan is het een goed idee om je in te schrijven voor een sociale woning. Hoe langer je staat ingeschreven, hoe meer kans je hebt op een woning. Er bestaan ook speciale moeder-en-kind-huizen, waar je als tienermoeder begeleid kan wonen.

Voorzieningen en toeslagen voor tienermoeders

Je hebt, net als elke ouder, recht op het groeipakket voor je kindje. Ook kun je het startbedrag aanvragen bij een officiële uitbetaler van het groeipakket.

Instanties

Naast de belastingdienst zijn er nog een aantal instanties waar je kan aankloppen voor extra hulp. Dit geldt zowel tijdens je zwangerschap als daarna. Je kan ook altijd terecht bij je huisarts, en de gemeente kan je goed verder helpen. Zij weten precies welke regels er voor jou gelden. Vaak kan je bij de gemeente één of meerdere gesprekken met een adviseur voeren om je te helpen met het aanvragen van de juiste hulp en ondersteuning. De volgende organisaties kunnen je helpen.

• Fara. Deze organisatie adviseert en ondersteunt bij zwangerschapskeuzes. Zij kunnen je helpen met adviesgesprekken, praktische ondersteuning en emotionele steun.
• Begeleid wonen. Als je er nog niet klaar voor bent om helemaal zelfstandig te wonen, kan je misschien terecht in een project voor begeleid wonen, zoals een Centrum voor integrale gezinszorg (CIG). Je hebt dan vaak een eigen kamer, maar deelt de rest van het huis met anderen. Ook zijn er begeleiders aanwezig die je kunnen helpen met praktische zaken.
• Opvang en crisisopvang. Als je in gevaar bent en/of per direct opvang nodig hebt, bijvoorbeeld vanwege een gewelddadige thuissituatie, kan je terecht bij een (crisis)opvang. Hier heb je een veilige verblijfplaats en er zijn begeleiders die je kunnen helpen met je zwangerschap en het regelen van praktische zaken.

Wil je meer informatie over omgaan met een tienerzwangerschap? Kijk dan eens op de website van Fara.