Actie en reactie: je baby begint het te snappen!
Je hebt net de was netjes opgevouwen en in de kast gelegd. Vervolgens trekt je baby de hele kast weer leeg. Hij gooit alles stuk voor stuk op de grond en kijkt jou daarbij triomfantelijk aan. Goed nieuws! Je baby is met je aan het communiceren en leert het verband tussen actie en reactie begrijpen.
Opzettelijk communiceren
De eerste weken na de geboorte communiceert je baby niet bewust, maar op basis van reflexen. Je kindje reageert simpelweg vanuit zijn behoeften.
In het begin communiceert hij voornamelijk door te huilen. Gelukkig kan je naast alle tranen al snel de eerste echte glimlach van je baby verwachten. Vanaf dat moment krijgt je baby door dat lachen ook een manier van communiceren is.
Als je baby tussen de 7 en 9 maanden oud is, begint hij opzettelijk te communiceren. Hij gaat het verband tussen zijn gedrag en jouw reactie begrijpen. De interactie met je baby wordt nu wat duidelijker: zo gaat je baby gebaren gebruiken om met jou te communiceren. Dat begint meestal met zwaaien en klappen. Vanaf 10 maanden zal je baby je ook dingen duidelijk maken door te wijzen. Een paar maanden verder zal je baby steeds complexere verbanden gaan begrijpen.
Reactie uitlokken
Vanaf 7 maanden hebben de acties van je baby een doel. Hij reageert niet meer puur uit behoeften, maar is echt nieuwsgierig naar wat er gebeurt als hij iets doet. Je baby zal dingen gaan proberen om een reactie van jou uit te lokken.
Hij gooit bijvoorbeeld een boekje op de grond en kijkt wat jij daar van vindt. En wat gebeurt er als ik het nog eens doe, nadat mama/papa hem heeft opgepakt? (En een derde keer, en een vierde keer…) Je baby is nu heel bewust met je aan het communiceren!
Je kleintje is in deze periode gefascineerd door oorzaak-gevolgverbanden. Hoe gaaf is het dat je eten op de grond terechtkomt als je het gooit? En wauw, er gaat een lichtje aan als je op een knopje drukt! En mama/papa lacht terug als ik lach. Door dit soort dingen te ontdekken, worden er verbindingen gelegd in de hersenen van je baby.
Kan ik al beginnen met opvoeden?
Wanneer je baby dingen gaat doen om jouw reactie uit te lokken, kan daar gedrag tussen zitten waar jij niet zo blij mee bent. Zoals jouw telefoon van tafel gooien, maar ook gevaarlijke dingen, zoals aan de oven zitten. Hierdoor vraag je je waarschijnlijk af of je al kan beginnen met opvoeden. Het antwoord is ja en nee.
Kinderen zijn gebaat bij duidelijkheid, dus het is goed om grenzen aan te geven. Dat doe je door je baby te corrigeren bij fout gedrag en hem te belonen bij goed gedrag. Reageer enthousiast en aanmoedigend als je kleine iets goed doet, en reageer met een duidelijke ‘nee, dat mag niet’ als hij iets fout doet. Leg hem ook kort en simpel uit waarom je iets niet goed vindt. Nu snapt hij dat nog niet, maar dat komt vanzelf.
In die zin kan je dus beginnen met opvoeden. Probeer heel consequent te zijn: als iets gisteren niet mocht, mag het vandaag ook niet. Als het van mama niet mag, dan mag het van papa ook niet (wel even communiceren met je partner dus, zodat jullie op één lijn zitten).
Beperkingen bij het opvoeden
Het ‘opvoeden’ kent in deze periode twee grote beperkingen.
De hersenen van je baby draaien overuren om verbanden te leren begrijpen. Dat vraagt om herhaling, herhaling, en… herhaling. Word niet boos als je baby tóch nog een keer alle knopjes van de afstandsbediening fanatiek indrukt. Ben je consequent, dan zal hij het op een gegeven moment niet meer doen. Bij jou dan tenminste, want hij wil natuurlijk wel even checken of het bij papa misschien wél mag…
Daarnaast is het belangrijk om rekening te houden met de taalkundige ontwikkeling van je kindje. Je baby zal steeds meer woordjes gaan begrijpen, maar is ook hierin nog lerende. Vanaf 10 maanden gaat hij pas begrijpen wat het woordje ‘nee’ betekent. Het kan geen kwaad om hem voor die tijd al te vertellen dat iets niet mag. Houd er echter rekening mee dat hij de inhoud van het woordje nog niet (goed genoeg) begrijpt om er ook echt naar te luisteren.
Een klein begin in opvoeden
Conclusie: het opvoeden in deze periode betekent dat je je kleintje kan vertellen wat wel en niet mag, maar houd in je achterhoofd dat het uitproberen bij het ontdekken en leren hoort. Je baby lokt wel een reactie van jou uit, maar dit is niet om jou uit te dagen. Het is pure nieuwsgierigheid.
Als je baby in deze periode geen gehoor geeft aan jouw opvoedpogingen, dan is het waarschijnlijk geen kwestie van ‘niet luisteren’, maar (nog) niet begrijpen. Straffen is dus niet aan de orde! Je baby is nog aan het leren. Hij zal het niet snappen als je hem een time out geeft als hij alle kleren uit de kast heeft getrokken. Kortom: heb geduld!
