Familiebed: met het hele gezin samen slapen

Wat is een familiebed?

Een familiebed is een groot bed waarin je met het hele gezin samen slaapt. Zo kan je van elkaars aanwezigheid genieten zonder dat het te krap wordt. Er zijn verschillende redenen waarom ouders ervoor kiezen om een familiebed te nemen. Zo’n bed heeft voordelen en nadelen. Het is niet voor ieder gezin een goede optie. Denk daarom goed na of een familiebed iets is wat past bij jouw gezin.

Waarom een familiebed?

Er zijn twee manieren waarop ouders beslissen om een familiebed te nemen en met het gezin samen te gaan slapen: actief en reactief. De eerste is dat ze er actief voor kiezen omdat het bij hun cultuur of opvoedingsstijl hoort. Je maakt dus een bewuste keuze omdat een familiebed goed bij je gezin past. Reactief kiezen betekent dat je het doet in reactie ergens op. Het is dan niet je natuurlijke keuze. Je doet het bijvoorbeeld om een (slaap)probleem bij je kind op te lossen of omdat je beïnvloed wordt door een trend.

Wanneer begin je ermee?

Veel ouders kiezen ervoor om hun baby bij zich op de kamer te laten slapen tot de leeftijd van 6 maanden. Sommige ouders plaatsen een co-sleeper tegen hun bed. Dit is een soort ledikant dat aan één kant open kan. Met een co-sleeper heb je eigenlijk een verlenging van je eigen bed waarbij je kindje nog steeds veilig in een eigen bedje ligt. Zo kan je je baby dichtbij je hebben wat het ook makkelijker maakt om borstvoeding te geven in de nacht.

Op een gegeven moment wordt je kleine te groot voor een co-sleeper. Dit kan dan het moment zijn waarop je overstapt op een familiebed.

Veilig met je kind slapen

Bij het slapen in een familiebed is het belangrijk om op de veiligheid van je kindje te letten. Vooral bij baby’s jonger dan 4 maanden zijn er risico’s om samen in één bed te slapen. Het maakt de kans op wiegendood namelijk groter. Je kleine kan het te warm krijgen of geen lucht meer krijgen doordat het gezichtje tegen een kussen of het dekbed wordt aangedrukt. Het advies van het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ) is dan ook om je kindje tot 6 maanden niet bij jou in bed te laten slapen, maar wel bij jou op de kamer.

Borstvoeding en bedsharing

Je baby in je eigen bed laten slapen wordt bedsharing genoemd. In de wetenschappelijke wereld verschillen de meningen erover of dit veilig is met jonge baby’s. Er zijn wel wetenschappers die zeggen dat het veilig is als je borstvoeding geeft, zoals Dr. James J. McKenna. Hij benadrukt wel dat het nog steeds erg belangrijk is om dan alle andere richtlijnen voor veilig slapen strikt aan te houden.

McKenna’s theorie dat samen in bed slapen veilig zou zijn als je borstvoeding geeft, heeft alles te maken met borstvoedingshormonen. Als je borstvoeding geeft, zitten er speciale hormonen in je bloed. Deze borstvoedingshormonen zorgen ervoor dat je (lichamelijk) meer verbonden bent met je baby. Jullie slaapritmes zijn meer op elkaar afgestemd. Als je kindje bijvoorbeeld licht slaapt, zal jij ook licht slapen. Ook voelen jullie elkaars bewegingen aan in jullie slaap. Volgens McKenna zorgt dit ervoor dat je niet op je kindje zal rollen tijdens het slapen, jullie moeder- en babyinstincten zullen dat voorkomen.

Voordelen van een familiebed

Met heel je gezin in een bed slapen kan voordelen hebben. Het is lekker knus om samen in bed te liggen en ook ’s nachts te genieten van elkaars aanwezigheid. Daarnaast zijn er de volgende voordelen.

• Je kan makkelijk borstvoeding geven. Je kindje ligt naast je waardoor het makkelijker is om de borst te geven. Je hoeft je bed niet uit en je slaap wordt dus minder verstoord. Tijdens de borstvoeding komt het knuffelhormoon oxytocine vrij. Hierdoor word je loom en val je sneller in slaap. Als je flesvoeding geeft, moet je helaas wel je bed uit.
• Meer lichamelijk contact maakt de hechting sterk.. Meer tijd dicht bij elkaar doorbrengen versterkt een veilige hechting. Dit geeft je kindje meer zelfvertrouwen. Als je baby bij jou in bed ligt, hebben jullie meer lichamelijk contact. Vooral als je door werk veel weg bent, geeft dit je de kans om het in te halen.
• Jullie slapen mogelijk beter. Sommige kinderen en ouders slapen makkelijker door als ze naast elkaar liggen. Het geeft een gevoel van veiligheid waardoor doorslapen makkelijker gaat wanneer je kind ‘s nachts even wakker wordt.
• Je kan sneller troosten of helpen. Als je kindje wakker wordt door een nachtmerrie, ben je gelijk dichtbij om je baby vast te houden en te troosten. Ook als je kindje bijvoorbeeld ziek is, kan je meteen helpen.
• Het bedritueel gaat sneller. Het bedtijdritueel bij meerdere kinderen gaat sneller als iedereen op één kamer slaapt. Ook gaat je kindje mogelijk makkelijker slapen, omdat je kleine weet dat je terugkomt om in hetzelfde bed te kruipen.
• Jullie kunnen langer blijven liggen. Jullie kunnen wat langer in bed blijven liggen op dagen dat niemand naar school of werk moet. Als je kindje een vroege vogel is dan is het leuk om wat speelgoed of een boekje bij jullie bed te houden. Zo kunnen ze zichzelf nog bezighouden terwijl je nog lekker in bed kan rusten.

Nadelen van een familiebed

Met heel je gezin in bed kruipen, is niet voor iedereen prettig. Het kan ook verschillende nadelen hebben.

• Je hebt minder ruimte in bed. Bij woelige slapers kan het ineens zo zijn dat je een elleboog of voet in je gezicht of je zij geduwd krijgt.
• Je kan last krijgen van snurkende bedgenoten. Het is mogelijk dat iemand hard snurkt tijdens het slapen. Het is best vervelend als je daardoor niet in slaap kan vallen. Je kan dit oplossen door oordopjes te gebruiken.
• Het is lastig als iemand ziek is. Als iemand ziek is en in bed en overgeeft, kan het opruimen een extra lastig klusje zijn. Om het bed te verschonen, zal iedereen er even uit moeten. Ook raakt de rest van je gezin sneller besmet als je met een zieke in bed slaapt.
• Je kan geen seks meer hebben in bed. Wanneer je kinderen bij in je bed slapen, is het voorbij met de nachtelijke romantiek. Als oplossing kunnen jullie andere plekjes in het huis vinden om samen intiem te kunnen zijn.
• Je hebt weinig privacy. Was je slaapkamer de enige ruimte voor jezelf? Dan kan het voelen alsof je nu geen privacy of een eigen ruimte meer hebt.
• Je ligt mogelijk met vroege vogels in bed. Iedereen heeft een ander slaapritme. Wanneer je vroege vogels en late uitslapers in één bed hebt liggen, kan dit voor sommige bedgenoten vervelend zijn.
• Logeren of op vakantie slapen is anders. Niet op elk vakantie- of logeeradres is dezelfde slaapsituatie mogelijk als thuis. Wanneer je kind(eren) gewend zijn om in een familiebed te slapen, kan het onwennig zijn als ze ineens niet bij jou in bed kunnen liggen.

Twijfel je of een familiebed iets voor jullie is?

Een familiebed is niet voor iedereen geschikt. Actief voor een familiebed kiezen heeft positieve effecten op jou en op je kind(eren). Jullie slapen waarschijnlijk beter als jullie samen zijn en elkaars aanwezigheid kunnen voelen. Als het bij je cultuur of opvoedingsstijl past is de kans het grootst dat een familiebed bevalt.

Als je reactief kiest voor een familiebed, ervaar je waarschijnlijk minder positieve effecten. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat ouders die reactief kiezen voor een familiebed slechter slapen dan daarvoor. Dit komt waarschijnlijk doordat zij eigenlijk niet samen willen slapen, maar ze hiermee bijvoorbeeld een slaapprobleem van hun kind proberen op te oplossen. Hierdoor ervaren ze niet dezelfde voordelen van samen slapen als ouders die er wel actief voor kiezen.

Het familiebed werkt dus alleen als iedereen er even enthousiast over is en als het een bewuste keuze is. Anders is het beter voor je gezin om apart te blijven slapen. Ook als jij en je kindje al langer apart slapen, is het vaak beter om dit zo te blijven doen. De kans is dan ook kleiner dat je gaat genieten van de voordelen van samen slapen.

Een familiebed kopen

Heb je besloten om voor een familiebed te kiezen? Er zijn meerdere mogelijkheden. In de standaard beddenwinkels vind je niet snel een familiebed. Er zijn wel speciale beddenwinkels die grote maten verkopen van 220 cm breed tot wel 360 cm breed. Vooral als je met meerdere kinderen in bed wil gaan slapen is een groter bed dan de standaardmaten fijn. Houd er wel rekening mee dat deze grotere familiebedden duurder uitvallen.

Vind je een groot nieuw familiebed te duur? Het is ook mogelijk om met een klein budget een familiebed zelf te maken. Je kan bijvoorbeeld meerdere boxsprings tegen elkaar zetten. Zo heeft iedereen een aparte matras. Sommigen vinden dit juist prettig, omdat iedereen dan een eigen ruimte heeft, maar toch dicht bij elkaar ligt. Wil je boxsprings gebruiken, maar juist wel het gevoel van één groot matras? Koop dan een grote topper die jullie bovenop de matrassen leggen. Let er dan wel op dat alle bedden en matrassen op dezelfde hoogte staan.