Oestrogeen: wat doet dit zwangerschapshormoon?

Wat is oestrogeen?

Oestrogeen is een vrouwelijk geslachtshormoon én zwangerschapshormoon. Het zorgt onder andere voor de groei van de baarmoeder en de vorming van goede bloedvaten in en om de placenta. Daarnaast draagt het bij aan de groei van de melkklieren in jouw borsten. Buiten de zwangerschap is oestrogeen belangrijk voor je menstruatiecyclus.

Oestrogeen en je menstruatiecyclus

Oestrogeen wordt net als progesteron aangemaakt door het gele lichaam (de lege follikel waar de eicel uit komt) in de eierstokken en door de bijnieren. Het reguleert samen met het hormoon progesteron je menstruatiecyclus. In het begin van je cyclus maakt de hypofyse, een kleine klier in je hersenen, twee geslachtshormonen aan: follikel stimulerend hormoon (FSH) en luteïniserend hormoon (LH). Deze zetten het gele lichaam (corpus luteum) in de eierstokken aan tot het produceren van progesteron en oestrogeen. Het oestrogeen neemt dan langzaam toe.

Je menstruatie bestaat uit twee fases: de fase voor je eisprong (folliculaire fase) en de fase na je eisprong (luteale fase). Oestrogeen heeft het in de eerste fase voor het zeggen, totdat er een hoge piek ontstaat. De grote hoeveelheid oestrogeen in je bloed remt de FSH-afgifte en stimuleert juist de LH-afgifte. De LH-piek die dan ontstaat, zet de eisprong in gang. Na de eisprong neemt het oestrogeen in je lijf af en krijgt progesteron een leidende rol.

Oestrogeen zorgt ervoor dat het slijmvlies van de baarmoederwand zich verdikt en zich omvormt tot een ideale leefomgeving voor de bevruchte eicel. Het slijmvlies bereidt zich op deze manier voor op een goede innesteling van een bevruchte eicel. Ook houdt oestrogeen de vagina soepel en stimuleert het de slijmproductie in de baarmoederhals, wat zaadcellen kan helpen bij hun zwemtocht naar de eicel. Samen met progesteron voorkomt het hormoon dat er nieuwe eicellen rijpen.

Vindt er geen bevruchting plaats, dan gaan de eicel en het gele lichaam ten gronde, daalt het oestrogeen en progesteron in je bloed, en wordt het opgebouwde baarmoederslijmvlies weer afgebroken en afgestoten. Je menstruatie begint.

Oestrogeen tijdens de zwangerschap

Als er wel een bevruchting heeft plaatsgevonden, blijft het gele lichaam progesteron en oestrogeen produceren. Tijdens de zwangerschap stijgt de oestrogeenspiegel enorm. Er wordt wel zo’n 1000x zoveel oestrogeen aangemaakt als voor de zwangerschap! Vooral in het eerste trimester vindt deze stijging plaats, daarna vlakt de productie af.

Naast het voorbereiden van het baarmoederslijmvlies op een innesteling, maakt oestrogeen je lichaam (en met name je bekken) soepeler en stimuleert het de doorbloeding en groei van je baarmoeder. Zo krijgt je baby alle ruimte om te groeien. Dankzij oestrogeen slaat je lichaam extra vet en vocht op, reserves die je goed kan gebruiken nu je een ‘extra passagier’ bij je draagt. Ook je huid wordt goed gehydrateerd onder invloed van oestrogeen. Hieraan danken sommige vrouwen die stralende zwangerschapsgloed.

Het hormoon is verantwoordelijk voor de groei van goede bloedvaten in en om de placenta en de baarmoeder. Als de placenta groot genoeg is, neemt deze de oestrogeenproductie over van het gele lichaam. Samen met progesteron, humaan placentair lactogeen (HPL) en prolactine zorgt oestrogeen voor de groei van melkkanaaltjes en melkkliertjes in je borsten. Zo wordt je lichaam voorbereid op het geven van borstvoeding na de geboorte van je kleine wonder.

Oestrogeen stimuleert trouwens ook de aanmaak van endorfines, stofjes die pijn onderdrukken. Wel zo fijn als je straks gaat bevallen! Ten slotte is het onmisbaar voor de ontwikkeling van je baby, het stuurt namelijk de vorming van bepaalde organen aan. Zo is het belangrijk voor de groei en ontwikkeling van de bijnieren van je kindje en helpt het de hormoonproductie van die kleine bijniertjes op gang brengen.

Oestrogeen en de bevalling

Tegen het eind van je zwangerschap neemt progesteron af en krijgen oestrogeen en prostaglandine de overhand. Prostaglandine maakt de baarmoedermond week. De toename van oestrogeen maakt je baarmoeder gevoeliger voor andere zwangerschapshormonen zoals oxytocine. Oxytocine zorgt ervoor dat je baarmoeder zich op een gegeven moment gaan samentrekken: het begin van (voor)weeën. Zo bereidt oestrogeen je lichaam voor op de bevalling. Zet ‘m op!

Zwangerschapssymptomen door oestrogeen

Andere effecten van oestrogeen

Dat oestrogeen een belangrijke rol speelt bij je emotionele welzijn, merk je in de zwangerschap maar al te goed. Maar ook daarbuiten is het van invloed op je humeur. Ook rondom je menstruatie en als je over heel wat jaren in de overgang komt, heeft oestrogeen invloed op je stemming en kan het heel wat mood swings teweeg brengen.

Gelukkig heeft het ook nog een aantal fijne effecten op je lijf. Het hormoon beschermt namelijk je zenuwen tegen beschadigingen en zorgt voor de stevigheid van je botten. Daarnaast is oestrogeen het hormoon dat er – toen je zelf nog een klein meisje was – voor zorgde dat je borsten en vrouwelijke geslachtskenmerken kreeg, je voor het eerst menstrueerde, en van een meisje uitgroeide tot de vrouw die je nu bent. Niet geheel onbelangrijk voor je vruchtbaarheid dus!