Prolactine: wat doet dit hormoon?

Wat is prolactine?

Prolactine is één van de hormonen die tijdens en na je zwangerschap een belangrijke rol speelt. Het wordt aangemaakt door een kleine klier in je hersenen, de hypofyse. De naam ‘prolactine’ komt van het Griekse prolactis, wat ‘voor melk’ betekent. En daarmee komen we gelijk aan bij de belangrijkste taak van dit hormoon: het speelt namelijk een bepalende rol bij de borstvoeding.

Prolactine tijdens je zwangerschap

Prolactine is het zwangerschapshormoon dat zorgt voor de productie van moedermelk. Om de werking van prolactine rondom je zwangerschap te begrijpen, moeten we bij het begin beginnen. Al tijdens de zwangerschap bereidt je lichaam zich namelijk voor op het geven van borstvoeding.

Tijdens je zwangerschap speelt prolactine ook een rol bij het watertransport door de placenta. Door middel van deze functie regelt het hormoon de water- en zouthuishouding van de baby in je buik.

Prolactine en borstvoeding

Wanneer je baby en de placenta geboren zijn, dalen de hoeveelheden progesteron, oestrogeen en HPL en kan prolactine zijn gang gaan. Als je baby op zoek gaat naar je tepel, sabbelt en zuigt, prikkelt dit de zenuwuiteinden in je tepel en tepelhof. Er gaat vervolgens een signaaltje naar je hersenen, wat ervoor zorgt dat er meer prolactine en oxytocine wordt aangemaakt. Oxytocine zorgt voor het toestromen van de melk naar de tepel, de toeschietreflex. Prolactine zet, samen met het leegdrinken van je borst, de melkklieren aan tot het produceren van melk. Op deze manier ontstaat er bij elke voeding een prolactinepiek, waardoor er voldoende melk wordt gemaakt voor de volgende voeding.

Door je baby vaak aan te leggen, worden je borsten gevoeliger voor prolactine en stijgt de melkproductie. Dit komt doordat de melkproducerende cellen in de melkkliertjes prolactinereceptoren hebben. Receptoren zijn een soort ‘ontvangertjes’ die een bepaald hormoon kunnen herkennen en hierop reageren. Door je kindje vaak aan te leggen worden er meer prolactinereceptoren aangemaakt, waardoor je borsten sterker reageren op prolactine, en er dus meer melk wordt gemaakt.

Als de melkproductie eenmaal op gang is, wordt deze in mindere mate gestuurd door hormonen. Het wordt dan meer plaatselijk gereguleerd door het frequent aanleggen van je baby. Door te reageren op de behoeften van je baby (‘voeden op verzoek’) creëer je samen een effectief evenwicht tussen vraag en aanbod. ’s Nachts is de prolactinespiegel in je lijf trouwens op zijn hoogst. Daarom zijn nachtelijke voedingen de eerste maanden heel bevorderlijk voor je melkproductie.

Geef je geen borstvoeding, maar geef je de voorkeur aan flesvoeding? Dan neemt het prolactinegehalte in je lichaam snel af en stopt de melkproductie.

Wat doet prolactine nog meer?

In de periode dat je borstvoeding geeft, onderdrukt prolactine je eisprong. Hierop is de anticonceptiemethode LAM (lactatie amenorroe methode) gebaseerd. Zonder eisprong kan je immers niet opnieuw zwanger worden. De methode is echter alleen betrouwbaar als je strikt ‘borstvoeding op verzoek’ geeft. Dit betekent 24 uur per dag, zonder kolven, geen bijvoeding tot de leeftijd van 6 maanden en niet meer dan 4 uur tussen twee voedingen. Als je na 8 weken na je bevalling weer bloed verliest, is de methode ook niet meer betrouwbaar, dit betekent dat je menstrueert. Andere vormen van anticonceptiemethoden zijn betrouwbaarder en dus een betere keuze.

Ook buiten de zwangerschap en borstvoedingsperiode wordt prolactine aangemaakt, maar dan in veel kleinere hoeveelheden. Zelfs mannen maken een kleine hoeveelheid prolactine aan. Samen met oxytocine levert het hormoon een positieve bijdrage aan zorgzaam gedrag, rust, diepe slaap en afname van stress.