Bloedarmoede door ijzertekort tijdens je zwangerschap

Wat is bloedarmoede?

Als je bloedarmoede hebt, zijn er te weinig rode bloedcellen in je bloed of bevatten je rode bloedcellen niet genoeg hemoglobine. Dit is het eiwit dat nodig is om zuurstof uit je longen naar de rest van je lichaam te vervoeren. Voor het aanmaken van hemoglobine is voornamelijk ijzer nodig, maar ook vitamine B11 (foliumzuur) en vitamine B12.

Om te bepalen of er sprake is van bloedarmoede wordt gekeken naar je hemoglobinegehalte. Dit ligt bij zwangere vrouwen altijd wat lager dan normaal. Dit komt doordat je tijdens de zwangerschap bijna 50% meer bloed hebt. Een natuurlijke daling is daarom normaal en niet erg. Als jouw hemoglobinegehalte echter te sterk daalt en onder een bepaalde waarde komt, is sprake van bloedarmoede. De waarde is afhankelijk van hoeveel weken je zwanger bent.

De medische term voor bloedarmoede is anemie.

Controle vroedvrouw of gynaecoloog

Omdat bloedarmoede tijdens de zwangerschap regelmatig voorkomt, houdt je vroedvrouw of gynaecoloog je hemoglobinegehalte in de gaten. Je bloed wordt hier twee keer op gecontroleerd. Dit gebeurt tijdens je eerste bezoek aan de gynaecoloog of vroedvrouw en rond de 30^e week van je zwangerschap. Vrouwen met een verhoogd risico worden meestal ook rond de 20^e zwangerschapsweek gecontroleerd.

Als je bloedarmoede hebt, zal je gynaecoloog of vroedvrouw onderzoeken wat hiervan de oorzaak is en je adviseren wat je in jouw geval het beste kan doen.

Symptomen bloedarmoede

In het begin van de zwangerschap kan je bloedarmoedesymptomen makkelijk verwarren met gewone zwangerschapssymptomen. Zo is het normaal dat je meer last hebt van vermoeidheid als je zwanger bent.

De volgende klachten kunnen wijzen op bloedarmoede:

• Moe en zwak voelen
• Snel kortademig bij inspanning
• Duizeligheid
• Flauwvallen
• Hartkloppingen
• Hoofdpijn
• Zweten
• Oorsuizen
• Bleke huid

Bespreek het altijd met je vroedvrouw of gynaecoloog als jij vermoedt dat je bloedarmoede hebt.

Bloedarmoede door ijzertekort

IJzertekort is de meest voorkomende oorzaak van bloedarmoede. Juist tijdens je zwangerschap heb je extra ijzer nodig en is de kans op een ijzertekort dus groter.

Je hebt meer ijzer nodig als je zwanger doordat:

• Je meer bloed hebt en dus ook meer hemoglobine moet aanmaken (ijzer is hiervan de belangrijkste bouwstof).
• IJzer naar je groeiende baby gaat.
• IJzer voor de placenta nodig is.

Bloedarmoede door ijzertekort voorkomen

Door ijzerrijke voeding te eten, kan je bloedarmoede door ijzertekort voorkomen. Als je gezond en gevarieerd eet gaat dit meestal vanzelf. Voedingsmiddelen waar veel ijzer in voorkomt, zijn onder andere:

• Vlees, vis en gevogelte. In dierlijke producten zit veel ijzer. En dan in het bijzonder rund- en lamsvlees. Bovendien absorbeert je lichaam sneller ijzer uit dierlijke bronnen (heemijzer), dan uit niet-dierlijke bronnen (non-heemijzer). Let op: hoewel er veel ijzer in lever zit, kan je dit beter niet eten tijdens je zwangerschap.
• Graanproducten. Vooral volkoren graanproducten, zoals volkorenpasta of volkorenbrood, bevatten veel ijzer.
• Groenten. IJzerrijke groenten zijn: peulvruchten (zoals sperziebonen, bruine bonen, linzen en doperwten), broccoli, bieten, andijvie, courgette en groene bladgroenten.
• Gedroogd fruit. Denk aan rozijnen, dadels, pruimen, vijgen en abrikozen.
• Overige producten. Noten en zaden, ei, appelstroop en tofu

De opname van ijzer uit voeding wordt gestimuleerd als je dit gelijktijdig met vitamine C (bijvoorbeeld uit fruit) eet. Koffie, thee en melkproducten remmen juist de opname van ijzer. Drink deze dranken daarom liever tussen de maaltijden.

Overige oorzaken bloedarmoede

Bloedarmoede wordt meestal veroorzaakt door een ijzertekort, maar dit is niet altijd het geval. In sommige gevallen is de oorzaak een gebrek aan foliumzuur (vitamine B11). Daarnaast kan het in zeldzame gevallen worden veroorzaakt door een tekort aan vitamine B12, een grote hoeveelheid bloedverlies of een (erfelijke) ziekte.

Gevolgen bloedarmoede

Een tijdelijke en lichte vorm van bloedarmoede is doorgaans niet gevaarlijk voor jou of je baby. Je baby zorgt er normaal gesproken voor dat hij het ijzer krijgt dat hij nodig heeft. Wel kan je baby’s ijzeropslag wat laag zijn, dit verhoogt het risico op ijzertekort in zijn kindertijd.

Als bloedarmoede niet wordt behandeld, brengt dit echter behoorlijke risico’s met zich mee. Zo wordt de kans op vroeggeboorte en een laag geboortegewicht groter. Bloedarmoede door ijzertekort wordt zelfs geassocieerd met een groter risico op een doodgeboren baby. Bloedarmoede is ook van invloed op jouw gezondheid. Zo ben je een stuk zwakker en kwetsbaarder voor infecties.

Doordat gynaecologen en vroedvrouwen bloedarmoede goed in de gaten houden, kan het meestal behandeld worden voor het echt voor problemen zorgt.

Behandeling bloedarmoede

Bloedarmoede is gelukkig goed te behandelen. De behandeling is afhankelijk van de oorzaak.

Bij bloedarmoede door ijzertekort zal eerst worden gekeken of dit kan worden opgelost door ijzerrijke voeding. Als dit niet helpt of niet voldoende is, zal de gynaecoloog of vroedvrouw waarschijnlijk ijzertabletten (ook staalpillen genoemd) voorschrijven. De meeste zwangeren verdragen deze pillen goed, maar ze kunnen bijwerkingen hebben. Zo kan je door de tabletten last krijgen van obstipatie, diarree of misselijkheid.